Daar het slechts de folder van de Stichting entoen.nu betreft, is het woord document zeker te veel van het goede. Laat ons dit foldertje eens doornemen. Het begint met een plaatje dat ik hier niet zal reproduceren, dat kennelijk de canon aanschouwelijk moet maken. Vervolgens komt er tekst:
"Veelgestelde vragen over de Canon van Nederland
1. Wat is een canon?
Het woord 'canon' (met de klemtoon op de eerste lettergreep: de cánon) heeft verschillende betekenissen. Van Dales woordenboek noemt als eerste betekenis 'regel, richtsnoer, maatstaf', en in die zin is het hier bedoeld: het richtsnoer van kennis over onze cultuur en geschiedenis die we aan nieuwe generaties en nieuwe inwoners willen meegeven. Goudgerand, maar niet altijd zonovergoten."
"[...] kennis over onze cultuur en geschiedenis die we aan nieuwe generaties en nieuwe inwoners willen meegeven." "Wie zijn "wij", meester? Wat is "onze cultuur"? Waarom is er een "richtsnoer van kennis" nodig? Wat betekent "Goudgerand, maar niet altijd zonovergoten"? Gaat het hier niet gewoon om een poging het referentiekader van "nieuwe generaties en nieuwe inwoners" te vullen met door onze betuttelende overheid gewenste propaganda?" Ik heb even een kijkje genomen op de website van de Stichting en trof daar tot mijn verbijstering Annie M.G. Schmidt aan in de canon, met daarbij het tekstje: "Tegendraads in een burgerlijk land". Annie M.G. Schmidt. Tegendraads in een burgerlijk land.
En een burgerlijk land moet Nederland kennelijk zijn en blijven. Wat is er gebeurd met de jaren zestig? Volgens de canon hebben die voor Nederland geen belang gehad. Het massale verzet tegen kernwapens en kernenergie? Nooit plaatsgevonden. Troelstra? Nooit van gehoord. Henk Sneevliet? Dat laatste was natuurlijk een grapje, maar toch. Het is onder alle omstandigheden volslagen waanzin het te doen voorkomen alsof de geschiedenis van Nederland in vijftig onderwerpen samen te vatten valt. Wie denkt dat dat kan, weet erg weinig van geschiedenis en erg weinig van de geschiedenis van Nederland. Voor het antwoord op vraag 1 krijgt de Stichting geen punten en we gaan door naar vraag 2:
"2. Wat is de canon van Nederland?
In 2007 heeft de commissie Van Oostrom op verzoek van het ministerie van OCW een culturele en historische canon gepresenteerd die in de eerste plaats bedoeld is voor het onderwijs. De canon van Nederland telt 50 vensters: belangrijke personen, creaties en gebeurtenissen die samen laten zien hoe Nederland zich ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven. De canon is te vinden op www.entoen.nu."
"[...] 50 vensters". "[...] belangrijke personen, creaties en gebeurtenissen die samen laten zien hoe Nederland zich ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven." Annie M.G. Schmidt. Misschien had ik het allemaal niet zo erg gevonden als ik niet al vanaf Dikkertje Dap een hekel had gehad aan het burgertruttendom van Annie M.G. Schmidt. Vraag 3:
""3. Waarom is er een canon samengesteld?
De canoncommissie is in 2005 ingesteld omdat de Onderwijsraad had geconstateerd dat er in het onderwijs een tekort was aan “aandacht voor de ‘canon’ als uiting van onze culturele identiteit”, terwijl er vandaag de dag juist behoefte is aan onderhoud van het collectief geheugen. De overwegingen om tot een canon in vijftig vensters te komen, heeft de canoncommissie beschreven in haar rapport entoen.nu – de canon van Nederland, te bestellen of te downloaden via www.entoen.nu."
"Ja maar, meester, wat is dan "onze culturele identiteit? Wie zijn wij?" "Zeg, je moet niet aan de gang blijven hoor. Heb je geen betere vraag?" "Jawel: waarom is er vandaag de dag juist behoefte aan onderhoud van het collectief geheugen? Wat betekent dat? Is een collectief geheugen niet iets dat juist door onderdrukkende regimes en dictatoren wordt gekweekt en gecultiveerd?" "Goed zo. Nou komen we ergens."
De vraag blijft: waarom is er vandaag de dag juist behoefte aan onderhoud van het collectief geheugen? En waarom hebben we daar een "richtsnoer" bij nodig? Moet er soms voorkomen worden dat we ons de verkeerde dingen herinneren? Wie is volgens de canon de vertegenwoordiger van de Verlichting in Nederland? Als u het niet weet, raadt u het nooit. Het is namelijk Eise Eisinga. Daar zou ik nooit opgekomen zijn. Nu heeft Nederland misschien ook niet zo'n geweldige rol gespeeld in de Verlichting, maar terwijl we daarover discussiëren, zou ons toch bijna ontgaan dat de onderwerpen 'ontkerstening' en 'steeds minder steun voor de monarchie' in de canon ontbreken.
Vraag 4:
"4. Is de canon verplicht?
Het kabinet is voornemens de canon per 1 augustus 2009 in de kerndoelen van het basisonderwijs en van de onderbouw van het voortgezet onderwijs op te nemen.
Zodra de canon in de kerndoelen is opgenomen, zijn scholen verplicht er aandacht aan te besteden. Zowel in het basisonderwijs als in het voortgezet onderwijs moeten de vensters aan de orde komen. Overigens wordt nadrukkelijk niet voorgeschreven op welke manier een venster behandeld moet worden."
De canon is dus verplicht. Een goede geschiedenisleraar stelt de vensters als volgt aan de orde, bij het begin van het eerste schooljaar: "volgens de regering moet ik jullie les gaan geven over vijftig vensters. Aangezien ik geen glazenwasser, glaszetter of stenengooier ben, heb ik van vensters minder verstand dan van geschiedenis, maar dan weten jullie dat dus. En dan gaan we nu beginnen met de les." Daarmee zijn de vensters afdoende behandeld en is vraag 5 eigenlijk ook al meteen beantwoord:
"5. Wat betekent de invoering van de canon voor mijn lespraktijk?
Voor leerkrachten en docenten die al voldoende aandacht aan de Nederlandse (cultuur)geschiedenis besteden, bevat de canon niet veel nieuws: de meeste canonvensters accentueren slechts wat in het curriculum al jaren wordt behandeld; de bijbehorende leerstof komt in de bestaande lesmethoden al aan de orde. Voor de ‘nieuwe’ vensters komen in 2008/2009 via www.entoen.nu lesuitwerkingen beschikbaar."
Hé: "komen in 2008/2009 via www.entoen.nu lesuitwerkingen beschikbaar." Wat een dienstverlening. En zo leuk gecentraliseerd ook. De geschiedenisleraar hoeft nergens meer over na te denken: hij krijgt de staatspropaganda aangeleverd via www.entoen.nu en hoeft alleen maar te controleren of de leerlingen de goede antwoorden onthouden. "Wat is de belangrijkste wet van een staat?" "Dat is de Grondwet". "Goed zo." "En omdat de Grondwet de belangrijkste wet is mogen Nederlandse rechters geen wetten toetsen aan de Grondwet?" "Daar gaat het niet om, want dat is niet één van de vijftig vensters. Pas op of je krijgt een onvoldoende."
Vraag 6 is ook leuk trouwens:
"6. Is de canon alleen bedoeld voor de geschiedenisles?
Nee, de canon is meer dan geschiedenis: er zijn ook vensters die eerder bij aardrijkskunde, Nederlands, kunst of andere vakken thuishoren (zie het schoolvak-filter op de homepage van www.entoen.nu). Maar geschiedenis is ook meer dan de canon, die niet bedoeld is als volledig geschiedeniscurriculum, maar als onderdeel daarvan."
Dus bij geschiedenis moet een deel van de tijd (de canon is immers verplicht) besteed worden aan zaken die "eerder bij aardrijkskunde, Nederlands, kunst of andere vakken thuishoren". Daar is duidelijk over nagedacht, maar niet langer dan vijf minuten. En dan moeten er ook nog andere onderwerpen aan de orde komen, want de canon is slechts een onderdeel van het geschiedeniscurriculum. Zouden geschiedenisleraren nou blij zijn met zo'n canon?
Vraag 7, en ik ben nog steeds bezig met de "veelgestelde vragen", dus ik moet aannemen dat vraag 7 ook "veelgesteld" is, luidt:
"7. Hoe passen de vensters van de canon in de tien tijdvakken?
Op de homepage van www.entoen.nu kan met behulp van het ‘Tijd van…’-filter bekeken worden welk canonvenster in welk tijdvak thuishoort. Op de canonwandkaart geven de witte jaartallen de tijdvakgrenzen aan (met uitzondering van het extra jaartal 1300). Zie ook www.entoen.nu/doc/Canon_10tijdvakken.pdf."
"Gooi het maar in mijn pet, dan zoek ik het morgen wel uit", zeiden wij vroeger. Tegenwoordig zeggen we: "alsof de werkdruk nog niet groot genoeg is, moet ik het internet op om antwoord te krijgen op een simpele vraag die ik helemaal niet gehad zou hebben als ze me niet weer de een of andere zinloze onderwijsvernieling (haha, een woordspeling) hadden willen opdringen. Maar goed. Gooi het maar in mijn pet, dan zoek ik het morgen wel uit."
Zoals u misschien weet, is het Nederlandse onderwijs vooral heel erg lucratief voor de uitgevers van schoolboeken, aangezien er ieder jaar van alles verandert, zodat de opeenvolgende drukken van die boeken niet naast elkaar te gebruiken zijn en tweedehands schoolboeken dus zo goed als onbruikbaar zijn. Nu de overheid besloten heeft dat de schoolboeken door de staat betaald gaan worden, groeien de bomen voor de educatieve uitgevers helemaal tot in de hemel, want geld speelt geen rol. Dit was even een voorschot op vraag 8:
"8. Komen er nieuwe onderwijsmethodes waarin de canon is opgenomen?
De meeste educatieve uitgevers zijn inmiddels bezig met het verwerken van de canon in hun methodes, in dit stadium doorgaans in de vorm van digitale uitbreidingen. Veel van de canonvensters komen overigens al in de bestaande methodes aan de orde. Vraag de uitgever van uw methode wat er op korte termijn aan canonondersteuning wordt ontwikkeld."
Dus als ik het goed begrijp, was die canon nodig omdat er "vandaag de dag juist behoefte is aan onderhoud van het collectief geheugen", maar was hij eigenlijk toch niet zo nodig, want "veel van de canonvensters komen overigens al in de bestaande methodes aan de orde". Snapt u het nog?
Vraag 9 is ook veelgesteld, natuurlijk, want alle Nederlandse geschiedenisleraren, alsmede docenten die "eerder bij aardrijkskunde, Nederlands, kunst of andere vakken thuishoren", staan te popelen om hun licht over de vijftig vensters te laten schijnen:
"9. Welk les(ondersteunend)materiaal over de canon is er beschikbaar?
Via www.entoen.nu is de canonwandkaart in twee formaten te bestellen, bedoeld om permanent op te hangen in de klas.
www.entoen.nu bevat bij elk venster een informatief verhaal op kinder- en volwassenniveau, audiovisueel materiaal (waaronder vanaf oktober 2008 per venster een drietal Canonclips) en voorts tal van vertakkingen en verwijzingen.
Onder coördinatie van SLO worden een leerplan en lesvoorbeelden uitgewerkt, die vanaf november 2008 op www.entoen.nu zullen verschijnen."
Er zit handel in de canon, dat is duidelijk. Zou "een drietal Canonclips" per venster wel genoeg zijn? En zou het "informatief verhaal op kinderniveau" over de Tweede Wereldoorlog soms geen melding maken van het feit dat er doden gevallen zijn? Om de tere kinderziel te sparen? En die informatieve verhalen op volwassenniveau, zijn die alleen bedoeld voor eerdergenoemde "nieuwe inwoners" van ons land? Worden die verhalen dan van tevoren wel even inhoudelijk gecontroleerd, zodat we er niet met zijn allen na een paar jaar achter moeten komen dat onze "nieuwe inwoners" in het kader van het venster 'Europa' is wijsgemaakt dat 'wij' op grond van onze cultuur en geschiedenis allemaal vreselijk pro Europa zijn en helemaal niet de gedachte hebben dat Europa zich bemoeit met zaken die Europa totaal niet aangaan? Om maar iets te noemen.
Geschiedenisleraren hebben vooral geleerd voor geschiedenisleraar, idealiter, en veel minder voor "aardrijkskunde, Nederlands, kunst of andere vakken", dus enige extra scholing zou wel handig zijn en daar gaat vraag 10 over:
"10. Wordt er nascholing georganiseerd voor dit onderwerp?
Er wordt in een samenwerkingsproject van diverse instellingen gewerkt aan nascholing op het gebied van de canon. In januari 2009 wordt via www.entoen.nu bekend gemaakt hoe deze cursus eruit ziet en hoe docenten zich voor deze nascholing kunnen opgeven."
Zouden die docenten die nascholing in hun vrije tijd moeten doen? Of moeten ze er nuttiger zaken voor laten?
De veelgestelde vragen zouden de veelgestelde vragen niet zijn als de belangrijkste vraag weggelaten zou zijn en hier is hij dan:
"11. Komt er extra subsidie voor de canon?
Er is geen aparte subsidieregeling voor de canon. Wel is vanaf 1 januari 2009 het Fonds Cultuurparticipatie operationeel. Cultuureducatie is één van de pijlers van dit fonds. De canon krijgt daarbij bijzondere aandacht, zodat een voorbeeldproject over de canon in het onderwijs mogelijk in aanmerking komt voor ondersteuning. Zie voor meer informatie: www.cultuurparticipatie.nl."
Vervolgens komt er een vraag waarvan je je echt niet kunt voorstellen dat iemand het antwoord wil weten, maar ja, zo'n foldertje moet wel vol, natuurlijk. Zou die Stichting eigenlijk subsidie krijgen? Vast wel. Hier is de vraag:
"De canonkaravaan. Daar heeft u vast ook altijd aan mee willen doen, met als gevolg dat vraag 13 een van de meestgestelde vragen is:12. Verschillende organisaties werken aan de canon. Wie doet wat?
"
- Stichting entoen.nu coördineert de implementatie van de canon van Nederland en is het startpunt voor iedere ‘canonvraag’.
- Erfgoed Nederland coördineert de canonkaravaan, een reeks van zestien bijeenkomsten door heel Nederland.
- SLO is penvoerder van het samenwerkingsproject om leerplan, lesvoorbeelden en nascholing te ontwikkelen.
"13. Wat is de canonkaravaan? Hoe kan ik me aanmelden?
De canonkaravaan is een reeks van bijeenkomsten door heel Nederland waar de canon van Nederland centraal staat. In elke provincie en in de vier grote steden worden bijeenkomsten georganiseerd voor leerkrachten, docenten en erfgoedinstellingen. Het is een ontmoetingsplek rond de nationale (en regionale) canon, waarop praktische informatie wordt gegeven over het gebruik van de canon in de klas.
Informatie over de karavaanhaltes vindt u in de agenda van entoen.nu en via de website van Erfgoed Nederland, die de canonkaravaan coördineert. Als het goed is ontvangt elke school een uitnodiging als de karavaan in de buurt is; voor meer informatie over die bijeenkomst kunt u contact opnemen met het provinciale erfgoedhuis of met Erfgoed Nederland."
De laatste twee vragen hebben met de canon al helemaal niets meer te maken, maar de maker van dit foldertje zal wel bijgelovig zijn (ook een mooi 'venster' trouwens: zweefkezerij. Wordt dagelijks actueler ook, doch dit terzijde) en wilde het niet bij dertien vragen laten:
"U zult het misschien niet geloven, maar dit foldertje heeft mij niet echt overtuigd van het nut van die canon en hij zal ook wel gewoon mislukken, zoals dat in het Nederlands onderwijs met slecht doordachte vernieuwingen wel vaker gaat. Jammer genoeg niet altijd. Ik heb me inmiddels natuurlijk wel geabonneerd op die maandelijkse canonnieuwsbrief.14. Wat doet stichting entoen.nu?
Stichting entoen.nu stelt zich ten doel om het gebruik van de canon van Nederland in onderwijs en samenleving te bevorderen. Ze doet dat onder meer via haar website www.entoen.nu, waar de vijftig vensters interactief in woord en beeld worden gepresenteerd. Het aan de website gekoppelde discussieforum biedt gelegenheid voor informatie uitwisseling over de canon en de verschillende toepassingsmogelijkheden in het onderwijs. Het bestuur van stichting entoen.nu bestaat uit de leden van de canoncommissie. Hubert Slings is directeur van de stichting.
15. Waar kan ik meer informatie over de canon krijgen?
Op www.entoen.nu wordt alle relevante informatie rond de canon verzameld en bijgehouden. Als u zich abonneert op de maandelijkse canonnieuwsbrief, wordt u automatisch op de hoogte gehouden van het laatste nieuws."
| < Vorige | Volgende > |
|---|
